ΘΕΜΑ Β
Ι. α) Τα κύτταρα του νευρικού ιστού είναι δύο ειδών: τα νευρικά κύτταρα ή νευρώνες και τα νευρογλοιακά κύτταρα. Οι νευρώνες, που αποτελούν τη δομική και λειτουργική μονάδα του νευρικού συστήματος, έχουν την ιδιότητα να αντιδρούν σε συγκεκριμένες μεταβολές του περιβάλλοντος, όπως είναι η μεταβολή της θερμοκρασίας, της πίεσης, της έντασης του φωτός, του pH κ.ά. Οι μεταβολές του περιβάλλοντος
αποτελούν ερεθίσματα. Τα ερεθίσματα μπορούν να προκαλέσουν δημιουργία νευρικής ώσης. Οι νευρικές ώσεις μεταδίδονται από νευρώνα σε νευρώνα ή από νευρώνα σε εκτελεστικά όργανα.
Επομένως, τα κύτταρα που, δεν παράγουν και δεν μεταβιβάζουν νευρικές ώσεις αλλά έχουν βοηθητικό ρόλο, είναι τα νευρογλοιακά κύτταρα. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 139, 142-143, 145)
β) Τα βοηθητικά αυτά κύτταρα προμηθεύουν με θρεπτικά συστατικά το νευρώνα και χρησιμεύουν στην απορρόφηση και απομάκρυνση των άχρηστων ουσιών από αυτούς. Τα νευρογλοιακά κύτταρα, που περιβάλλουν το νευράξονα των περισσότερων από τους νευρώνες, συμβάλλουν στη μόνωσή του και στην επιτάχυνση της μεταφοράς της νευρικής ώσης. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 140)
γ) Τα νευρογλοιακά κύτταρα είναι πολύ περισσότερα από τους νευρώνες και έχουν βοηθητικό ρόλο. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 139)
====
ΙΙ. α) Νευρική οδός είναι η διαδρομή που ακολουθούν οι νευρικές ώσεις μέσα στο νευρικό σύστημα.
Οι οδοί που μεταφέρουν νευρικές ώσεις από το ΚΝΣ στα εκτελεστικά όργανα ονομάζονται κινητικές ή φυγόκεντρες, ενώ αυτές που μεταφέρουν νευρικές ώσεις από την περιφέρεια στο ΚΝΣ ονομάζονται αισθητικές ή κεντρομόλοι. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 148)
β) Αν μια οδός μεταβιβάζει ένα μήνυμα προς έναν μυ (εκτελεστικό όργανο) ονομάζεται κινητική ή φυγόκεντρος, ενώ αυτή που μεταβιβάζει ένα μήνυμα που προέρχεται από ένα αισθητήριο όργανο (από την περιφέρεια προς το ΚΝΣ) ονομάζεται αισθητική ή κεντρομόλος. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 148)
γ) Η απλούστερη νευρική οδός είναι το αντανακλαστικό τόξο, το οποίο συνήθως αποτελείται από τον αισθητικό νευρώνα, τους ενδιάμεσους νευρώνες και τους κινητικούς νευρώνες. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 148)
===========
ΘΕΜΑ Δ
Ι. Το σύστημα των ενδοκρινών αδένων, μαζί με το νευρικό σύστημα, ρυθμίζει και συντονίζει όλες τις λειτουργίες του σώματος. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 13 & 139)
Οι ενδοκρινείς αδένες εκκρίνουν τις ορμόνες, οι οποίες εισέρχονται, μέσω των τριχοειδών, στην κυκλοφορία του αίματος. Οι ορμόνες είναι χημικές ουσίες-μηνύματα, που αν και φτάνουν σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού, διεγείρουν ορισμένα μόνο από αυτά, τα κύτταρα-στόχους, σε εξειδικευμένες βιοχημικές δραστηριότητες. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 191)
ΙΙ. Οι ορμόνες, ανάλογα με τον τρόπο δράσης τους, διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: τις πεπτιδικές και τις στεροειδείς.
Οι πεπτιδικές ορμόνες δεν εισέρχονται ποτέ στο κύτταρο, αλλά προσδένονται σε υποδοχείς της κυτταρικής μεμβράνης. Στην συνέχεια, το σύμπλεγμα ορμόνη-υποδοχέας ενεργοποιεί τα ένζυμα του κυττάρου, προκειμένου να διεξαχθούν οι λειτουργίες του.
Οι στεροειδείς ορμόνες εισέρχονται ελεύθερα μέσα στο κύτταρο, διότι είναι εξαιρετικά μικρά λιποδιαλυτά μόρια. Στο κυτταρόπλασμα προσδένονται σε ειδικούς υποδοχείς και το σύμπλεγμα ορμόνης-υποδοχέα εισέρχεται στον πυρήνα. Εκεί ενεργοποιεί συγκεκριμένα γονίδια και ακολουθεί πρωτεϊνοσύνθεση. Οι ορμόνες αυτές δρουν πιο αργά από τις προηγούμενες, διότι απαιτείται περισσότερος χρόνος για την πρωτεϊνοσύνθεση απ' ό,τι για την ενεργοποίηση υπαρχόντων ενζύμων στο κύτταρο. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 192)
Έχοντας και τις δύο κατηγορίες ορμονών, ο οργανισμός μπορεί να ρυθμίζει άλλες λειτουργίες του πιό αργά και άλλες πιό γρήγορα, εξοικονομώντας αντίστοιχα ενέργεια ή χρόνο, ανάλογα με τις ανάγκες του.
RSS feed
Σχολιάστε...