ΘΕΜΑ Β
Ι. α) Ο οφθαλμικός βολβός αποτελείται από τρεις χιτώνες, το σκληρό, το χοριοειδή και τον αμφιβληστροειδή. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 173)
β) Ο χοριοειδής χιτώνας βρίσκεται εσωτερικά του σκληρού, περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό αγγείων και περιέχει χρωστικές, που απορροφούν τις ακτίνες φωτός εμποδίζοντας την ανάκλαση τους μέσα στο μάτι. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 173)
γ) Ο σκληρός χιτώνας (λευκό του ματιού) βρίσκεται εξωτερικά και είναι ένα σκληρό, ελαστικό στρώμα από πυκνό συνδετικό ιστό. Το πρόσθιο τμήμα του σκληρού, ο κερατοειδής, είναι διαφανές με μεγάλη κυρτότητα, που βοηθάει στη διάθλαση του φωτός προκειμένου να έχουμε σωστή εστίαση του αντικειμένου πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα (Η διάθλαση του φωτός επιτυγχάνεται με τη διέλευση των ακτίνων από τον κερατοειδή, το υδατοειδές υγρό, τον κρυσταλλοειδή φακό και το υαλώδες σώμα- διαθλαστική συσκευή του οφθαλμού). (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 173, 175)
====
ΙΙ. α) Οι ανώτερες πνευματικές λειτουργίες είναι η μνήμη, η μάθηση και η συμπεριφορά (η αιτιολόγηση, η έκφραση μέσω του λόγου, η κρίση, τα συναισθήματα). (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 155)
β) Μάθηση είναι η διαδικασία απόκτησης καινούριας γνώσης, που συμβάλλει στην προσαρμογή της συμπεριφοράς του ατόμου. Διακρίνονται διάφοροι τύποι μάθησης όπως ή εξοικείωση, η ευαισθητοποίηση, η συνειρμική μάθηση, η αντίληψη. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 164)
γ) Η συνειρμική μάθηση αφορά το συσχετισμό δύο ή περισσότερων ερεθισμάτων. Για παράδειγμα, έχουμε μάθει να αναμένουμε τον ήχο της βροντής ύστερα από τη λάμψη της αστραπής. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 164)
δ) Η αντίληψη αφορά τη δυνατότητα ανάκλησης από τη μνήμη προηγούμενων εμπειριών και τη χρήση τους για την επίλυση προβλημάτων. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 164)
===========
ΘΕΜΑ Δ
Ι. Η καρδιά του ανθρώπου είναι τετράχωρη και αποτελείται από δύο κόλπους με λεπτά τοιχώματα, που βρίσκονται στο ανώτερο τμήμα της, και από δύο κοιλίες με παχύτερα τοιχώματα, που βρίσκονται στο κατώτερο τμήμα της. Πρέπει να σημειωθεί ότι η αριστερή κοιλία έχει παχύτερα τοιχώματα από τη δεξιά, διότι στέλνει το αίμα σε μεγαλύτερη απόσταση (σε όλο το σώμα).
Οι αρτηρίες έχουν παχύτερα τοιχώματα και μικρότερη εσωτερική διάμετρο από τις φλέβες και περισσότερο μυϊκό ιστό. Το αίμα προωθείται στο εσωτερικό των αρτηριών και με τις συσπάσεις των τοιχωμάτων τους, που συντελούνται με τη βοήθεια του μυϊκού ιστού που περιέχουν. Το αίμα στις αρτηρίες, επειδή κινείται με μεγαλύτερη ταχύτητα, εμφανίζει μεγαλύτερη πίεση απ’ ό,τι στις φλέβες. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 44, 47)
ΙΙ.
Οι φλέβες είναι περισσότερες των αρτηριών και δεν εμφανίζουν σφυγμό (διεύρυνση των τοιχωμάτων τους λόγω της πίεσης του εισερχόμενου αίματος), αλλά η κίνηση του φλεβικού αίματος επιτυγχάνεται με τη συστολή των σκελετικών μυών. Στο εσωτερικό τους έχουν βαλβίδες, που επιτρέπουν τη μονόδρομη πορεία στο αίμα, ώστε να οδεύει αναγκαστικά προς την καρδιά.
Το αίμα διοχετεύεται στις αρτηρίες με κάθε συστολή των κοιλιών της καρδιάς και προωθείται στο εσωτερικό των αρτηριών και με τις συσπάσεις των τοιχωμάτων τους.
Επομένως, οι αρτηρίες δεν χρειάζονται βαλβίδες, ενώ για τις φλέβες είναι απαραίτητες.
Μέσω των τοιχωμάτων τους, τα οποία συνίστανται από ένα μονόστιβο στρώμα επιθηλιακών κυττάρων, το ενδοθήλιο, γίνεται η ανταλλαγή των ουσιών ανάμεσα στο αίμα και στους ιστούς, καθώς και η ανταλλαγή, με παθητική διάχυση, του οξυγόνου και του διοξειδίου του άνθρακα. Τα τοιχώματα των τριχοειδών επιτρέπουν επίσης στα λευκοκύτταρα να τα διαπερνούν και να φτάνουν όπου είναι απαραίτητη η παρουσία τους για την άμυνα του οργανισμού.
Η πίεση που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αγγείων μειώνεται, καθώς το αίμα κινείται από τις αρτηρίες προς τα αρτηρίδια και τα τριχοειδή. Στην περιοχή των φλεβών ελαχιστοποιείται. Η πτώση αυτή της πίεσης, οφείλεται στην τριβή μεταξύ αίματος και τοιχωμάτων των αγγείων. Η πίεση του αίματος είναι υπεύθυνη για την ταχύτητα ροής του αρτηριακού αίματος. Η ταχύτητα αυτή ελαχιστοποιείται στην περιοχή των τριχοειδών, και διευκολύνεται έτσι η ανταλλαγή ουσιών μεταξύ τριχοειδών και των κυττάρων των ιστών. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 48, 50)
Σχολιάστε...