ΘΕΜΑ Β
Ι. α) Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν δύο είδη αδένων, οι εξωκρινείς και οι ενδοκρινείς.
Οι εξωκρινείς εκκρίνουν το προϊόν τους στην επιφάνεια του σώματος ή σε κοιλότητες του, ενώ οι ενδοκρινείς εκκρίνουν τις ορμόνες, οι οποίες εισέρχονται, μέσω των τριχοειδών, στην κυκλοφορία του αίματος. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 191)
β) Οι ορμόνες είναι χημικές ουσίες-μηνύματα, που αν και φτάνουν σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού, με την κυκλοφορία του αίματος, διεγείρουν ορισμένα μόνο από αυτά, τα κύτταρα στόχους. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 191)
γ) Υπάρχουν και αδένες με διπλή δράση, εξωκρινή και ενδοκρινή, οι οποίοι ονομάζονται μεικτοί αδένες -στην κατηγορία αυτή ανήκουν το πάγκρεας, οι όρχεις, οι ωοθήκες κ.ά. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 191)
Η εξωκρινής μοίρα του παγκρέατος εκκρίνει το παγκρεατικό υγρό στο δωδεκαδάκτυλο, δια μέσου του παγκρεατικού πόρου, ενώ η ενδοκρινής μοίρα εκκρίνει στο αίμα την ινσουλίνη και τη γλυκαγόνη, οι οποίες ελέγχουν τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 10)
Εναλλακτικά: Οι όρχεις είναι μεικτοί αδένες. Η εξωκρινής μοίρα τους παράγει τα σπερματοζωάρια, και η ενδοκρινής τις αντρικές ορμόνες. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 204)
Ή: Οι ωοθήκες είναι μεικτοί αδένες. Η εξωκρινής μοίρα τους παράγει τα ωάρια, και η ενδοκρινής τις ορμόνες. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 205)
====
ΙΙ. α) Το κυκλοφορικό σύστημα περιλαμβάνει τρία είδη αγγείων. Τις αρτηρίες (και τα αρτηρίδια), τις φλέβες (και τα φλεβίδια) και τα τριχοειδή αγγεία. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 47)
β) Τα τριχοειδή. Μέσω των τοιχωμάτων τους γίνεται η ανταλλαγή των ουσιών ανάμεσα στο αίμα και στους ιστούς, καθώς και η ανταλλαγή, με παθητική διάχυση, του οξυγόνου και του διοξειδίου του άνθρακα.
Τα τοιχώματα των τριχοειδών συνίστανται από ένα μονόστιβο στρώμα επιθηλιακών κυττάρων, το ενδοθήλιο. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 48)
γ) Ανά πάσα στιγμή, περισσότερο από τα 2/3 της συνολικής ποσότητας αίματος βρίσκεται στις φλέβες και στα φλεβίδια.
Οι φλέβες στο εσωτερικό τους έχουν βαλβίδες, που επιτρέπουν μονόδρομη πορεία στο αίμα, ώστε να οδεύει αναγκαστικά προς την καρδιά. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 48)
δ) Οι αρτηρίες απομακρύνουν το αίμα από την καρδιά.
Δύο είναι οι μεγαλύτερες αρτηρίες του σώματος, η πνευμονική αρτηρία και η αορτή. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 47)
===========
ΘΕΜΑ Δ
Ι. Κύτταρα μορφολογικά όμοια, που συμμετέχουν στην ίδια λειτουργία αποτελούν έναν ιστό. Διακρίνουμε τέσσερα είδη ιστών, τον επιθηλιακό, τον ερειστικό, το μυϊκό και το νευρικό.
Ο επιθηλιακός ιστός αποτελείται από κύτταρα στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους, που σχηματίζουν επιφάνειες, οι οποίες καλύπτουν εξωτερικά το σώμα ή επενδύουν εσωτερικά διάφορες κοιλότητες. Τα επιθηλιακά κύτταρα έχουν ποικίλη μορφολογία. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 9)
Ο ερειστικός ιστός αποτελείται από κύτταρα που βρίσκονται μέσα σε άφθονη μεσοκυττάρια ουσία. Ο ερειστικός ιστός συνδέει δομές μεταξύ τους, προσφέρει στήριξη και προστασία. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 10)
Ο μυϊκός ιστός αποτελείται από κύτταρα, τις μυϊκές ίνες, οι οποίες έχουν την ικανότητα να συστέλλονται, επιτρέποντας κινήσεις. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 12)
Ο νευρικός ιστός αποτελείται από νευρικά κύτταρα ή νευρώνες και από νευρογλοιακά κύτταρα. Οι νευρώνες είναι κύτταρα με αποφυάδες εξειδικευμένα στην παραγωγή και μεταβίβαση νευρικών ώσεων. Τα νευρογλοιακά κύτταρα στηρίζουν μονώνουν και τρέφουν τους νευρώνες. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 13)
ΙΙ. Τα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού εμφανίζουν σημαντική ποικιλομορφία, που αφορά το μέγεθος, το σχήμα το χρώμα κ.ά. Παρ' όλο που προέρχονται από ένα αρχικό κύτταρο, το ζυγωτό, με αλλεπάλληλες μιτωτικές διαιρέσεις, αποκτούν τελικά διαφορετικά μορφολογικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά με τη διαδικασία της διαφοροποίησης. Τα χαρακτηριστικά αυτά τους επιτρέπουν να επιτελούν αποτελεσματικά τις εξειδικευμένες λειτουργίες τους. (Σχολικό Βιβλίο, σελ. 9)
RSS feed
Σχολιάστε...